İşçi Sağlığı İş Güvenliği Türkiye

     Bir işyerinde iş güvenliği ile ilgili iyileştirme çalışması yapılıyorsa, bunun muhtemel nedeni, iş güvenliği kurulunda kararın  alınmış ve sorumlusu belirlenmiş olmasıdır.       Hayat gittikçe o kadar hızlı akmaya başladı ki, hayat ile ilgili her unsur beraberinde hızlanıyor.İnsanlar, makineler, fabrikalar, araçlar, bilgisayarlar...Böyle bir ortamda özellikle küçük ölçekli, hızlanmak zorunda olan bir işyerinde gene hızlı olmak zorunda olan bir üretimin arasına iş güvenliğini sıkıştırmak en azından önümüzdeki 5-10 yıl içinde olası gözükmüyor. Türkiye'de henüz böyle bir kültür ne yazık ki oluşmadı.

        Ölümlerin %50'si yüksekten düşmeler sonucu meydana gelmektedir.Dolayısyla yüksekte çalışma yaparken iki kat daha fazla güvenliğimize önem göstermeliyiz.İşin aslı bunun önlemi çok basit.Bir adet sağlam paraşüt tipi emniyet kemerini, uygun bir bağlantı noktasına taktığımız zaman problemi ortadan kaldırmış olursunuz.

         İş güvenliği diye başlayan bir konuşmanın sağından, solundan bir şekilde OSGB terimi karışır. İş hayatının bir şekilde muhattap olduğu OSGB'lerin verdiği hizmetler, özellikle son dönemlerde sıklıkla tartışılmaya başlanmıştır.          OSGB'lerden memnun olan var mı bilmiyorum, fakat benim tanıdığım işyerleri ve uzmanların sıklıkla OSGB'lerden dert yandığı bir gerçek.

       Özellikle OSGB bünyesinde çalışan yada kısmı zamanlı birden fazla firmaya hizmet veren uzmanların ana dikkat etmesi gereken ve dikkat ettikleri konu hizmet verilen firma çalışanlarının mevzuatta yer alan asgari konulara * yönelik eğitim almış olmaları.        Eğitim konusuna geçmeden önce şunu belirtelim; Mevzuat  işyerlerini Nace denilen bir koda göre sınıflandırıp, 3 gruba ayırmış. Bu gruplar " Az Tehlikeli-Tehlikeli-Çok Tehlikel i" olarak belirtilmiş. Yani Türkiye'deki hangi işten bahsediyorsanız ya Az Tehlikeli, ya Tehlikeli yada Çok Tehlikelidir. Bunun dışında bir sınıfta yer alması mümkün değil.Dolayısıyla işyerleri öncelikle bu sınıfa göre analiz edilmesi gerekmektedir.

        İş güvenliği ile ilgili verdiğim eğitimlerin en başında anlattığım konu;İş güvenliğinden kimler sorumlu olduğu. "İşveren,  çalışanlar ve devlet". Bu üç unsur elini taşın altına sokmadığı sürece hiç bir şekilde gerçek anlamda iş güvenliğinden bahsedemeyiz.

        6331 Sayılı İşçi Sağlığı İş Güvenliği Kanunu yürürlüğe girdiğinden ve iş güvenliği uzmanları istihdam edilmeye başlandığından beri tartışılagelen bir konu var: "İş güvenliği uzmanı bağımsız olmalı, maaşını patrondan almamalı".Sanırım iş güvenliği uzmanları bağımsızlığını alana kadar bu konu hep tartışılacak.        Bakanlıktan gelip işyerlerini denetleyen iş müfettişlerinin bile denetim esnasında ne kadar etki altında kaldığını göz önüne alırsak, yetkisi olmayan ve maaşını patrondan alan bir uzmanın işveren etkisinde kalmaması hiç bir şekilde mümkün gözükmemektedir.Eminim ki bu durumu iş güvenliği uzmanlarından daha çok Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri biliyor.

          Yoğun bir iş güvenliği eyleminin içinde yer almıyorsanız, yada iş güvenliği ile yeni ilgileniyorsanız uygulamada neler olduğunu bilmeyebilir, bildiğinizi karıştırabilir yada nereden başlayacağınızı bilmeyebilirsiniz.Bu blogun amacı; bu tür gereksinim içinde olan yada iş güvenliği alanında bilgi edinmek isteyen herkes için bir rehber niteliği taşıması için oluşturulmuştur.          İş güvenliği hizmeti verdiğim pek çok firmada  çalışanların, yöneticilerin, işverenlerin iş güvenliği kanunlarının zorunlu kıldığı prosedürler hakkında bilgi sahibi olmadığına şahit olmaktayım.Tabiri caizse her defasında  bir bayram namazı öncesi yapılan hatırlatma gibi hatırlatma gereği duymak zorunda kalıyorum. Bu bloğu açma nedenlerimden biri de bu karışıkları en aza indirecek, kısa ve özlü bilgiler paylaşmak.

         Osmanlı ve Türkiye'nin iş güvenliğinde sahneye çıkması daha geç ve dar kapsamlı olmuştur. Bu duruma Osmanlının hem yasal düzene geç girmesi hem de sanayinin  daha geç gelmesi ve yayılması neden olarak gösterilebilir.          Bilinen ilk uygulama, 1965 yılında Dilaver Paşa tarafından hazırlanan Dilaver Paşa Nizamnamesidir. Daha çok üretim verimliliğini artırmak amacıyla çıkarılan bu nizamnamede madende bir hekim bulundurulması ve çalışma koşullarında iyileştirmeler  de öngörülmüştür. Dilaver Paşa Nizamnamesinden sonra Maadin Nizamnamesi çıkarılmıştır. Bu iki nizamname belge niteliğinden öteye gidememiş, işverence uygulanmamıştır.

        İlk çağlarda insanlar hayatta kalmak için avlanma, korunma, barınma gibi nedenlerle çeşitli alet, edevat ve barınak yapma gereği duymuşlardır. İlk çağda yapılan bu ilk eylemler de iş güvenliğinin altında incelenebilir konulardır.Yani iş güvenliği insanlık tarihi kadar eskidir desek yanlış söylemiş olmayız.         Yazılı anlamda ilk iş güvenliği, M.Ö. 2000'lerde Hammurabi Kanunlarında karşımıza çıkar. Kanunda müteahhidin sağlam yapmadığı binanın çökmesi sonucu, müteahhidin karşı karşıya kalacağı yaptırımlardan bahsedilmektedir. Hammurabi Kanunundan bir kesit