İşçi Sağlığı İş Güvenliği Türkiye

        Bir işin ne kadar uzmanı olsak da, kendimizi geliştirmediğimiz sürece bir arpa boyu yol alamayacağımızı düşünenlerdenim. Ne kadar bilirsek bilelim; teknoloji ,insanlar, sistemler kendilerini sürekli yeniliyor, yenilemek zorunda kalıyor. Akan suyun oradan oraya sürüklediği dal olmak istemiyorsak hızlı akan, kendini yenileyen bu hayatla aynı tempoda aynı şekilde hareket etmemiz gerekiyor.         Hayatın hızlı akışına ayak uydurmak, neler olup bittiğini öğrenmenin en iyi yollarından biri hiç kuşkusuz eğitimlerden geçiyor.Çok kötü diyebileceğimiz bir eğitimden bazen bakış açımızı genişleten öyle bir bilgi alırız ki , dünyayı değiştiren yeni fikirler yeni icatlar  ortaya çıkabiliyor. Hele ki çok beğendiğimiz , başımızın üzerinden mermi misali uçuşan bilgilerin olduğu bir eğitimin bize katacağı değeri, bilgiyi, tecrübeyi varın siz hayal edin.

            İş güvenliği açısından önemli olduğunu düşündüğüm tertip düzen eğitimimi ekte paylaşıyorum. Tertipli ve Düzenli Çalışan ile Düzensiz Çalışan Arasındaki Fark       Eğitimi :  Tertip Düzen Eğitimi

    Lojistik sektöründe çalışan arkadaşlar için Günlük Tanker ve Sürücüsü Emniyet Kontrol Formu'nu paylaşıyorum.Kendi firmanıza göre formu düzenleyebilirsiniz.Ana hatlarıyla faydalı olabilecek bir form olduğunu düşünüyorum.

    İş güvenliğinde en önemli uygulamalardan biri de çalışan el kitapçığının hazırlanmasıdır,     Çalışan el kitabının önemli olmasının en önemli nedenlerinden biri, çalışanlara iş güvenliği anlamında rehber niteliği taşıyor olması.Bu kitap her zaman çalışanın elinin altında ve istediği zaman aklına takılan hususları danışabilir.Özellikle ayda 1-2-3-4 gibi kısıtlı sürelerde iş güvenliği hizmeti alan firmalarda bu husus daha da önem arz etmektedir.

      Bir iş yerinde var olan risklerin en kolay tespitini, geçmiş günlerde,haftalarda,aylarda,yıllarda meydana gelmiş olan kazalara bakarak anlayabiliriz.Dolayısıyla bir iş yerinde çalışmaya başlayan iş güvenliği uzmanlarının öncelikle kontrol etmeleri gereken hususlardan biri de geçmiş zamanda meydana gelmiş kazalardır.

    İş güvenliği bir ekip çalışmasıdır.İş güvenliğinde çalışanların hepsi bin zincirin halkalarıdır.Bu halkalardan herhangi biri zarar görse, aynı oranda iş güvenliği zarar görür.      İş güvenliğinde ekip ruhunu yakalayabilmek için eğitimler çok büyük öneme sahiptir.Eğitimlerde iş güvenliğinin amaçlarından ve kişilere düşen sorumluluklardan bahsedilir. Eğitimler sayesinde çalışanlarda iş güvenliği kültürünün alt yapısı oluşturulur.İş güvenliği uzmanının kendisini en iyi ifade ettiği alanlardır bu eğitimler.

     Kasım Özer İSİGHEDER dergisine verdiği röportajı aşağıda olduğu gibi aktarıyoruz.Bütün ayrıntıları okudum.Konu ile ilgili eleştirilerimi, röportajın sonunda kısaca değinmeye çalışacağım.     İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, ''81 ilde ne kadar  OSGB  varsa buraları tek tek, iğneden ipliğe denetleyeceğiz. Bunu yaparken evrak bazındaki denetlemenin yanında hizmet verdikleri işyerindeki yaptıkları faaliyetlere de bakacağız. Kimse kusura bakmasın, biz kimseye para kazansın diye bir sistem kurdurmadık'' dedi. İş Sağlığı ve Güvenliği sektörünün nabzını tutan Heder Dergisi, Mart ayında başlayacak operasyonu duyurdu. Sektörün lokomotifi durumundaki  Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri 'ne (OSGB) yönelik yapılacak operasyonu  İş Sağlığı  ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, derginin Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Küçük'e verdiği röportajda açıkladı.

      İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği 'ne göre her sene sonunda yıllık değerlendirme raporu hazırlanmalı.Yönetmelik Ek II 'de yıllık değerlendirme formu yer almaktadır.Bu formda yer alması gereken hususlar ana hatlarıyla belirtilmiştir.       Formda yer alan konular dışında, yıllık değerlendirmeye raporuna neler yazılabilir gelin bir göz atalım:       1-Yıl boyunca yapılan tatbikatlar       2-Yıl boyunca yapılan periyodik kontroller       3-Yapılan iyileştirme çalışmaları       4-Verilen iş güvenliği eğitimleri       5-İş güvenliği ile alakalı dışarıdan alınan eğitimler       6-Yapılan ortam ölçümleri       7-Yönetimle birlikte yapılan saha turları       8-İş kazalarında yapılan istatistiksel düşüşler     Bu maddeler daha da artırılabilir.Burada düşünülmesi gereken ve rapora yazılabilecek konuların, iş g...

      İş yerleri için ciddi tehlike kaynağı olan iş ekipmanlarının kullanımı boyunca bazı işlevlerini yitirebilir, bazı kısımları deformasyona uğrayabilir.İşlevini yitiren, yada deformasyona uğramış iş ekipmanı iş yeri ve çalışanlar için ciddi riskler oluşturabilir.Bu risklerin meydana çıkmaması için iş güvenliği kanunu iş ekipmanlarının periyodik olarak kontrol edilip, hasarlı, deformasyona uğramış, işlevini yitirmiş kısımların onarılmasını istemiştir.          Her sene başında iş güvenliği uzmanları ve iş yeri hekimleri, yıllık çalışma planı hazırlar ve bu plana iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini de koyarlar.Bu plana göre periyodik kontrollerin zamanında yapılması, ve kayıt altına alınması amaçlanmıştır.

6331 Sayılı İşçi Sağlığı İş Güvenliği Kanunu , iş güvenliği uzmanlarının işverene yapacağı bildirimlerin yazılı olmasını istiyor.Yazılı yapılacak bu bildirimlerin en önemli ayağını Tespit ve Öneri Defteri oluşturuyor.Kanuna göre Tespit ve öneri defterine yazılan her şey işverene tebliğ edilmiş kabul ediliyor. Tespit öneri defteri  dışında yazılı bir bildirim söz konusu olamaz mı peki.Belki bahsedeceğimiz konunun görsellerle desteklenmesi, bahse konu olan durumun aciliyetini daha çarpıcı şekilde göz önüne serebilir. Kelimelerle anlatmakta zorluk çekebileceğimiz bir husus görsel üzerinde işaretleyerek daha anlaşılır bir şekilde bahsetme şansımız olabilir.Bu durumda defter dışında bir rapor yazmak daha akılcı olacaktır.

     Bir işyerinde iş güvenliği ile ilgili iyileştirme çalışması yapılıyorsa, bunun muhtemel nedeni, iş güvenliği kurulunda kararın  alınmış ve sorumlusu belirlenmiş olmasıdır.       Hayat gittikçe o kadar hızlı akmaya başladı ki, hayat ile ilgili her unsur beraberinde hızlanıyor.İnsanlar, makineler, fabrikalar, araçlar, bilgisayarlar...Böyle bir ortamda özellikle küçük ölçekli, hızlanmak zorunda olan bir işyerinde gene hızlı olmak zorunda olan bir üretimin arasına iş güvenliğini sıkıştırmak en azından önümüzdeki 5-10 yıl içinde olası gözükmüyor. Türkiye'de henüz böyle bir kültür ne yazık ki oluşmadı.

        Ölümlerin %50'si yüksekten düşmeler sonucu meydana gelmektedir.Dolayısyla yüksekte çalışma yaparken iki kat daha fazla güvenliğimize önem göstermeliyiz.İşin aslı bunun önlemi çok basit.Bir adet sağlam paraşüt tipi emniyet kemerini, uygun bir bağlantı noktasına taktığımız zaman problemi ortadan kaldırmış olursunuz.

         İş güvenliği diye başlayan bir konuşmanın sağından, solundan bir şekilde OSGB terimi karışır. İş hayatının bir şekilde muhattap olduğu OSGB'lerin verdiği hizmetler, özellikle son dönemlerde sıklıkla tartışılmaya başlanmıştır.          OSGB'lerden memnun olan var mı bilmiyorum, fakat benim tanıdığım işyerleri ve uzmanların sıklıkla OSGB'lerden dert yandığı bir gerçek.

       Özellikle OSGB bünyesinde çalışan yada kısmı zamanlı birden fazla firmaya hizmet veren uzmanların ana dikkat etmesi gereken ve dikkat ettikleri konu hizmet verilen firma çalışanlarının mevzuatta yer alan asgari konulara * yönelik eğitim almış olmaları.        Eğitim konusuna geçmeden önce şunu belirtelim; Mevzuat  işyerlerini Nace denilen bir koda göre sınıflandırıp, 3 gruba ayırmış. Bu gruplar " Az Tehlikeli-Tehlikeli-Çok Tehlikel i" olarak belirtilmiş. Yani Türkiye'deki hangi işten bahsediyorsanız ya Az Tehlikeli, ya Tehlikeli yada Çok Tehlikelidir. Bunun dışında bir sınıfta yer alması mümkün değil.Dolayısıyla işyerleri öncelikle bu sınıfa göre analiz edilmesi gerekmektedir.

        İş güvenliği ile ilgili verdiğim eğitimlerin en başında anlattığım konu;İş güvenliğinden kimler sorumlu olduğu. "İşveren,  çalışanlar ve devlet". Bu üç unsur elini taşın altına sokmadığı sürece hiç bir şekilde gerçek anlamda iş güvenliğinden bahsedemeyiz.

        6331 Sayılı İşçi Sağlığı İş Güvenliği Kanunu yürürlüğe girdiğinden ve iş güvenliği uzmanları istihdam edilmeye başlandığından beri tartışılagelen bir konu var: "İş güvenliği uzmanı bağımsız olmalı, maaşını patrondan almamalı".Sanırım iş güvenliği uzmanları bağımsızlığını alana kadar bu konu hep tartışılacak.        Bakanlıktan gelip işyerlerini denetleyen iş müfettişlerinin bile denetim esnasında ne kadar etki altında kaldığını göz önüne alırsak, yetkisi olmayan ve maaşını patrondan alan bir uzmanın işveren etkisinde kalmaması hiç bir şekilde mümkün gözükmemektedir.Eminim ki bu durumu iş güvenliği uzmanlarından daha çok Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri biliyor.

          Yoğun bir iş güvenliği eyleminin içinde yer almıyorsanız, yada iş güvenliği ile yeni ilgileniyorsanız uygulamada neler olduğunu bilmeyebilir, bildiğinizi karıştırabilir yada nereden başlayacağınızı bilmeyebilirsiniz.Bu blogun amacı; bu tür gereksinim içinde olan yada iş güvenliği alanında bilgi edinmek isteyen herkes için bir rehber niteliği taşıması için oluşturulmuştur.          İş güvenliği hizmeti verdiğim pek çok firmada  çalışanların, yöneticilerin, işverenlerin iş güvenliği kanunlarının zorunlu kıldığı prosedürler hakkında bilgi sahibi olmadığına şahit olmaktayım.Tabiri caizse her defasında  bir bayram namazı öncesi yapılan hatırlatma gibi hatırlatma gereği duymak zorunda kalıyorum. Bu bloğu açma nedenlerimden biri de bu karışıkları en aza indirecek, kısa ve özlü bilgiler paylaşmak.

         Osmanlı ve Türkiye'nin iş güvenliğinde sahneye çıkması daha geç ve dar kapsamlı olmuştur. Bu duruma Osmanlının hem yasal düzene geç girmesi hem de sanayinin  daha geç gelmesi ve yayılması neden olarak gösterilebilir.          Bilinen ilk uygulama, 1965 yılında Dilaver Paşa tarafından hazırlanan Dilaver Paşa Nizamnamesidir. Daha çok üretim verimliliğini artırmak amacıyla çıkarılan bu nizamnamede madende bir hekim bulundurulması ve çalışma koşullarında iyileştirmeler  de öngörülmüştür. Dilaver Paşa Nizamnamesinden sonra Maadin Nizamnamesi çıkarılmıştır. Bu iki nizamname belge niteliğinden öteye gidememiş, işverence uygulanmamıştır.

        İlk çağlarda insanlar hayatta kalmak için avlanma, korunma, barınma gibi nedenlerle çeşitli alet, edevat ve barınak yapma gereği duymuşlardır. İlk çağda yapılan bu ilk eylemler de iş güvenliğinin altında incelenebilir konulardır.Yani iş güvenliği insanlık tarihi kadar eskidir desek yanlış söylemiş olmayız.         Yazılı anlamda ilk iş güvenliği, M.Ö. 2000'lerde Hammurabi Kanunlarında karşımıza çıkar. Kanunda müteahhidin sağlam yapmadığı binanın çökmesi sonucu, müteahhidin karşı karşıya kalacağı yaptırımlardan bahsedilmektedir. Hammurabi Kanunundan bir kesit